VATICAN: Đức Giáo Hoàng Pio XII đã tổ chức cuộc xuất hành vĩ đại để cứu sống 200.000 người do thái ra khỏi nước Đức, ba tuần sau vụ Đức Quốc Xã bố ráp người Do thái trong đêm mùng 9 rạng ngày mùng 10 tháng 11 năm 1938. Đó đã là một phần kết qủa cuộc tìm tòi của sử gia Michael Hesemann, người Đức, hiện đang tra cứu các tài liệu của Văn Khố Vaticăng liên quan tới Đức Pio XII và cuộc diệt chủng Do thái thời đệ nhị thế chiến. Tiến sĩ Hasemann thuộc tổ chức ”Lót đường Pave the Way”, một hiệp hội liên tôn có trụ sở tại Hoa Kỳ. Tin trên đây đã được nhật báo Daily Telegraph của Hoa Kỳ và nhật báo Ha Aretz của Israel đăng tải.

Trong bài phỏng vấn đành cho nhật báo Daily Telegraph sử gia Hesemann cho biết ngày 30 tháng 11 năm 1938 Đức Hồng Y Eugenio Pacelli, Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, Giáo Hoàng tương lai, viết thư cho các Giám Mục toàn thế giới, và thúc giục các vị xin hộ chiếu cho ”các tín hữu Công giáo không phải là người Arian” và ”các người Do thái theo Kitô giáo” muốn rời nước Đức.

Đức Hồng Y Pacelli đã có thể xin hộ chiếu vì thỏa hiệp Tòa Thánh ký năm 1933 với Đức Quốc Xã có khoản che chở những người Do thái theo Kitô giáo. Sử gia Hesemann nói hai kiểu gọi trên đây chỉ là kiểu che đậy, để tránh không cho Đức quốc xã khám phá ra lý do đích thật của việc xin hộ chiếu nói trên.

Bình luận về khám phá trên đây nhật báo Ha Aretz viết: ”Đức Giáo Hoàng Pio XII đã bị chỉ trích vì sự ”thinh lặng” của người trong cuộc Diệt chủng Do thái và vì đã không công khai tố cáo và ra vạ tuyệt thông cho Hitler. Giờ đây khám phá mới này có thể chứng minh cho thấy việc coi Đức Giáo Hoàng Pio XII là người của Hitler là không đúng”.

”Đêm thủy tinh” là mật lệnh đức quốc xã dùng để khởi sự tấn công người Do thái, bằng cách đập bể kính của các hàng quán, nhà cửa và cơ sở do thái tại Đức, Áo và Tiệp Khắc.

Trong đêm mùng 9 rạng ngày mùng 10 tháng 11 năm 1938 đã có 400 người bị giết, 267 hội đường dDo thái bị thiêu rụi, 7500 hàng quán Do thái bị cướp phá và khoảng 30.000 người bị đầy tới các trại tập trung Dachau, Buchenwald và Sachsenhausen.

Từ bao thập niên qua có nhiều tổ chức Do thái vẫn mạnh mẽ chỉ trích Đức Giáo Hoàng Pio XII đã thinh lặng không tố cáo cuộc diệt chủng do thái, đặc biệt sau khi có tin án phong chân phước cho Đức Pio XII được tiến hành.

Vào tháng 4 năm 2009 trong một cuộc phỏng vấn dành cho hãng thông tấn công giáo CNA ông Gary Krupp, chủ tịch tổ chức ”Lót đường Pave the Way” cho biết cứ mỗi lần sử gia Hesemann vào Văn Khố Vaticang, là ông lại rời Văn Khố với một tài liệu mới liên quan tới Đức Giáo Hoàng Pio XII và chứng minh cho thấy Đức Pio XII chiến đấu chống lại phong trào bài Do thái và có công cứu sống người Do thái. Theo ông các sử gia và các nhà phê bình Đức Giáo Hoàng Pio XII đâu có cần chờ đợi Tòa Thánh mở Văn Khố mật để có thể nghiên cứu, vì họ có nhiều tài liệu qúa sức để đọc, mà không làm. Và đó là điều gây thất vọng” (CNA SIR 9-7-2010)

Linh Tiến Khải / Radio Vatican