Chúa Nhật 28 Mùa Thường Niên, Năm A

Mt 22: 1 - 14

“Mọi sự đã sẵn sàng, xin mời đến dự tiệc”. (Mt 22,4). Tuần vừa qua tôi nhận được hai lá thư. Lá thứ nhất do một người giàu sang quý tộc gửi đến qua đường bưu điện.

Bức thư được gửi đi một cách trọng thị, với phong bì dán kín, được trang trí kiểu cách, và có dấu bảo đảm của bưu điện. Lá thứ hai được gửi qua đường email, gửi cho tôi cũng như cho nhiều người khác cùng lúc. Nội dung lá thư thứ hai này nói với người nhận hãy chuyển sứ điệp cho nhiều người khác nữa, càng nhiều càng tốt, không cần họ trả lời. Kẻ gửi thư email này, giống như một người xóc đĩa, cứ xóc đại, trúng ai thì trúng.

Trong trình thuật Tin Mừng hôm nay, ông vua sắp tổ chức tiệc cưới cho đứa con trai, dường như đã gửi thư mời theo cả hai dạng thức này. Những người đầu tiên được mời rất trang trọng, nhưng họ lạnh lùng từ chối, cho dù các gia nhân đã đi mời họ đến hai lần. Nhà vua sau đó truyền lệnh cho các gia nhân ra khắp các nẻo đường phố xá, mời tất cả những ai họ gặp để đến cho đầy nhà, bất kể người tốt lẫn kẻ xấu. Và cuối cùng, phòng tiệc đã chật kín người.

Trong mạch văn của Tin mừng Matthêu, dụ ngôn dường như không phân định sự khác biệt giữa hai nhóm người được mời. Thánh ký cũng chẳng đá động gì tới những người được mời thuộc tầng lớp xã hội nào, có khi chỉ là những người nghèo kiết xác, thậm chí bị què quặt hay đui mù như trong trình thuật của Luca (Lc 14,15-24). Matthêu cũng không để ý đến sự kiếu từ mà nhóm thứ nhất đưa ra, xem lý do của họ có chính đáng hay không. Hơn nữa, thánh ký cũng chẳng cần điều tra lý lịch những người ở nhóm thứ hai, xem họ thuộc giai tầng nào, và đặt điều kiện ra sao đối với họ. Thay vào đó, Matthêu chỉ nhấn mạnh đến tính cách đại trà không cần tính toán nơi lời mời, và sự kỳ vọng duy nhất của đức vua đặt để nơi những người được mời, là mong họ chấp nhận.

Đây là dụ ngôn thứ ba trong một loạt những dụ ngôn nhắm đến các lãnh đạo tôn giáo thời Chúa Giêsu. Họ là những người đầu tiên đã được Thiên Chúa gọi mời, và Ngài hy vọng họ sẽ chấp thuận lời mời trọng thị đó, ngang qua Đức Giêsu. Tuy nhiên đây không phải là những nhân vật đã mau mắn sẵn sàng đáp trả, và đến để ngồi vào bàn tiệc. Đức Giêsu, qua hình tượng Người Nữ Khôn ngoan mà sách châm ngôn trong cựu ước nói tới, “đã lên các nơi cao trên thành phố (Cn 9,3) mời gọi mọi người: Hãy bước đi trên con đường hiểu biết” (Cn 9,6).

Tuy nhiên, có một điều kiện khá giản đơn được đặt ra, là khi đến tham dự bữa tiệc, người ta phải “mặc” y phục chỉnh tề. Trong các lá thư của Thánh Phaolô, chúng ta thường thấy hạn từ “mặc lấy” mang một ý nghĩa biểu trưng, nói về chính cách sống của người Kitô hữu. Ngài nhắn nhủ giáo đoàn Colossê “Anh em là những người được Thiên Chúa tuyển chọn, hiến thánh và yêu thương. Anh em hãy mặc lấy lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hòa và nhẫn nại” (Col 3,12; xem Rm 13,14; Gal 3,37). Cũng tương tự, Thánh Matthêu muốn khách dự tiệc cưới phải mặc y phục. Những việc làm tốt lành và thái độ đức tin, chính là biểu thị cụ thể của y phục lễ cưới. Thực khách phải “mặc vào” để có thể xứng đáng ngồi vào bàn. Những cách sống cụ thể như thế sẽ rất cần thiết, chứ không phải chỉ có thái độ hình thức xuông bề ngoài mà thôi.

Câu văn trong Tin mừng Matthêu hôm nay đổi hướng từ hình thái dụ ngôn, dường như chuyển sang hình thức ám dụ, để nói về lịch sử ơn cứu độ. Trong khi đức vua đã quảng đại và hào phóng vượt bậc khi mở phòng tiệc, là một hình ảnh tương thích với lời mời của Thiên Chúa ngang qua Đức Giêsu, thì sự truy diệt không thương tiếc của nhà vua đối với những kẻ đã giết các đầy tớ và việc đốt phá các làng mạc của họ, chắc chắn không biểu thị về cách hành xử của Thiên Chúa. Tội ác của họ đã rõ ràng, cụ thể là sát hại các gia nhân, như trường hợp đã xảy ra khi Herôđê ra lệnh chém đầu Gioan Tẩy giả, hoặc như những người Rôma phá hủy thành Jêrusalem năm 70. Nhưng Thiên Chúa đã xử đối như thế nào?

Cũng như trong các dụ ngôn khác nơi Tin Mừng Matthêu, những nhân vật chống đối sẽ bị “ném ra ngoài nơi tối tăm, chỗ khóc lóc và nghiến răng (8,12; 13,42; 13,50; 24,51;25,30). Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý một điều quan trọng. Sự từ chối lời mời gọi của Thiên Chúa, tự nó sẽ gánh lấy hậu quả. Thiên Chúa không giáng phạt chúng ta một cách cuồng nộ để trả thù, như nhiều người vẫn nghĩ tưởng. Tuy nhiên, những ai phớt lờ lời mời gọi của Ngài, và không mặc lấy áo cưới, tức là không sống theo đường lối yêu thương và tha thứ của Đức Giêsu, thì chính họ đã tự chọn cho mình một chỗ dẫn đến hủy diệt và bạo tàn. Không phải Thiên Chúa ra hình phạt, nhưng chính họ, họ đã tự kết án chính mình.

Barbara E. Reid

Văn Hào, SDB chuyển ngữ