Chuyên gia Biển Đông ở CSIS Gregory B. Poling vừa có bài bình luận trên tờ báo Mỹ The Hill, cho rằng việc tăng ngân sách quốc phòng hướng về Bắc Kinh là một "phát súng cảnh cáo cho Trung Quốc".

Quốc hội Hoa Kỳ tăng ngân sách quốc phòng để đối trọng với Trung Quốc. Bản quyền hình ảnh. Getty Images

Luật Ủy quyền Quốc phòng (NDAA) 2019, được Quốc Hội thông qua hôm 1/8, đề ra các bước cơ bản nhưng quan trọng để đưa đến một chiến lược hiệu quả hơn đối phó với Trung Quốc ở Biển Đông.

NDAA thông qua ngân sách 716 tỉ đôla cho quốc phòng, tăng 16 tỉ so với năm tài chính 2018. Về thực tế, việc tăng 2,23% ngân sách vẫn sẽ khiến chi tiêu quốc phòng giảm đi, vì lạm phát 2,46% năm qua.

Ba bước đối trọng với Trung Quốc

Ông Poling chỉ ra NDAA tái thực hiện Sáng kiến An ninh vùng biển Đông Nam Á dưới thời Obama và kéo dài đến 2025.

Chương trình này được tuyên bố vào 2015 để giúp tăng cường năng lực của các nước láng giềng Trung Quốc ở Đông Nam Á và giúp họ không bị Trung Quốc "đẩy ra khỏi vùng biển tranh chấp" hoàn toàn.

Chương trình sẽ hứa hẹn 425 triệu đôla trong thiết bị và đào tạo trong 5 năm, chủ yếu ở Philippines, Indonesia, Malaysia và Việt Nam, thậm chí cả Đài Loan.

NDAA tài khóa 2019 còn bao gồm cả Bangladesh, Sri Lanka và Ấn Độ.

Luật Ủy quyền Quốc phòng 2019 của Hoa Kỳ muốn khai trừ vĩnh viễn Trung Quốc khỏi các cuộc diễn tập Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) hằng năm. Bản quyền hình ảnh. Getty Images

Thứ hai, NDAA cũng xác định khai trừ vĩnh viễn Trung Quốc khỏi các cuộc diễn tập Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) hằng năm do Hoa Kỳ dẫn đầu.

Bộ trưởng Quốc phòng Jim Mattis đã không mời Bắc Kinh tham dự RIMPAC 2018, và NDAA cấm Lầu Năm Góc đảo ngược quyết định trên cho tới khi Trung Quốc ngừng việc xâm lấn ở Biển Đông, và "4 năm liên tục có những hành động để ổn định khu vực" và gỡ bỏ các vũ khí ở các tiền đồn tại Hoàng Sa và Trường Sa.

Thứ ba, NDAA sẽ yêu cầu Lầu Năm Góc gửi báo cáo cho Quốc hội và công chúng về sự bành trướng gia tăng của Trung Quốc ở Biển Đông. Và ông Mattis buộc phải báo cáo "ngay lập tức" ngay sau khi Trung Quốc có bất kỳ cuộc xâm lấn hay quân sự hóa nào ở khu vực.

Ông Poling cho rằng những bước tiến của NDAA sẽ không thể đủ để ngăn chặn sự cưỡng chế của Trung Quốc, nhưng rõ ràng "Quốc hội đang gửi đi một thông điệp rằng chưa hề quên tranh chấp biển đảo ở Biển Đông hay những đồng minh Hoa Kỳ bị liên lụy và mong muốn Nhà Trắng và Lầu Năm Góc sẽ làm nhiều hơn về vấn đề này."

 Giảm sự ảnh hưởng của TQ tại Mỹ

Viện Khổng Tử tại một trường cao đẳng cộng đồng ở Denver, bang Colorado, Mỹ. Bản quyền hình ảnh. Getty Images

Ông Poling cho rằng các nhà lập pháp Hoa Kỳ chia sẻ quan điểm của Nhà Trắng và Lầu Năm Góc rằng Trung Quốc là một trong những thách thức hàng đầu mà cả quốc gia phải đối mặt.

Cụ thể là để đối đầu với tình báo kinh tế và chuyển giao công nghệ, NDAA yêu cầu Bộ Quốc phòng bao gồm các âm mưu gián điệp trong các báo cáo hàng năm gửi Quốc hội bàn về sức mạnh quân đội Trung Quốc.

Luật mới cấm Lầu Năm Góc chi tiền cho các khóa học tiếng Hoa ở các đại học có Viện Khổng Tử của Trung Quốc.

NDAA cũng kêu gọi Mỹ thắt chắt quan hệ an ninh với Đài Loan, Ấn Độ, nhắc lại cam kết với các đồng minh trong khu vực.

Trung Quốc: Quân sự hóa ở Biển Đông là "tự vệ"

Một hạm đội Hải quân Quân đội Nhân dân Trung Hoa bao gồm tàu sân bay Liêu Ninh, tàu và máy bay chiến đấu tham gia vào một cuộc diễn tập hồi tháng 4/2018 trên Biển Đông. Bản quyền hình ảnh. Getty Images

Trong khi đó mới đây, hôm 5/8, tại cuộc họp các quốc gia ASEAN tại Singapore, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị nói rằng các hoạt động quân sự hóa ở Biển Đông là hành động "tự vệ".

The Straits Times của Singapore, ông Vương Nghị nói đây là phản ứng của Bắc Kinh trước áp lực về an ninh từ Hoa kỳ và các quốc gia trong khu vực.

"Một số quốc gia không thuộc khu vực, chủ yếu là Hoa Kỳ, đã gửi một lượng lớn vũ khí chiến lược vào khu vực này, đặc biệt là Nam Hải, như để thể hiện sức mạnh quân sự và gây áp lực lên các nước trong khu vực, bao gồm Trung Quốc," ông Vương Nghị nói trong buổi họp báo bên lề các cuộc họp liên quan đến ASEAN do Singapore tổ chức tuần trước.

"Tôi e rằng đó là nhân tố lớn nhất đằng sau sự thúc đẩy quân sự hóa của Trung Quốc trong khu vực này".

BBC Tiếng Việt